اگر شما هم مثل بقیه مردم هستید، پس احتمالا احساس میکنید که برخی از را های کاهش استرس برایتان کارآمد هستند، در حالی که برخی دیگر اصلا به کاریتان نمی آیند. این که راه های یکسان کاهش استرس، در افراد مختلف نتایج متفاوتی دارد، دلایلی دارد. روش های دفع و کاهش استرس به دو دلیل نمیتوانند کارآمد باشند: اول اینکه متناسب با ویژگی های شخصیتی فرد نباشد و د دوم اینکه مناسب شرایط فرد نباشد. برای نمونه، تکنیک های تنفسی راه حل موثری برای رفع استرس هستند، اما این روش ها برای فردی که از اظطراب شغلی مزمن و یا دیگر استرس های مزمن رنج میبرد، روش های موثری نخواهند بود.
راه های بسیار زیادی برای رفع و کاهش استرس وجود دارد و گاهی پیدا کردن روش مناسب با شخصیت و نیز شرایط شما سخت می شود و گاهی نیز این کار آنقدر سنگین به نظر میرسد که بیخیال آن میشوید. اما پیدا کردن روش مناسب برای رفع استرس خود، ارزش تلاش و زمانی را که صرف آن میکنید را دارد و تجربه شما از استرس و اظطراب را به کلی دگرگون میکند.
چه به دنبال اضافه کردن یک یا دو روش به راه های کاهش استرس خود باشید، و یا اینکه بخواهید سیستم کاملا جدیدی را برای رفع استرس در خود پیاده کنید، این مطلب برایتان مفید خواهد بود.
1- استرس حاد
استرس حاد، نوعی استرس است که تعادل شما را به صورت لحظه ای به هم میزند. این نوع از استرس به صورت ناگهانی و معمولا غیر منتظره به شما رو میکند و زیاد هم طول نمیکشد. اما با این حال نیاز به اقداماتی دارد و شما را کمی آشفته میکند، مثلا هنگام بحث و جدل با کسی و یا سر امتحانی که برای آن آماده نیستید.
بدن شما به سرعت به این نوع استرس پاسخ میدهد؛ اما میتوانید با تکنیک های سریع رفع استرس، اثر آن را معکوس کرده و دوباره به شرایط عادی خود بازگردید. روش های زیر به شما کمک میکنند که خیلی زود استرس حاد خود را برطرف کرده و آرامش پیدا کنید:
تمرینات تنفسی: برای استرس حاد بسیار مفید هستند، چراکه به سرعت عمل میکنند.
بازنگری شناختی: یاد بگیرید که نحوه دید خود به شرایط را تغییر دهید تا بتوانید بهتر با شرایط کنار آمده و یا آنرا تغییر دهید.
آرمیدگی عضلانی پیش رونده: این روش نیز مانند تمرینات تنفسی، زمانی را برایتان فراهم میکند که بتوانید کنترل اوضاع را در دست بگیرید و آرامش پیدا کنید.
مینی-مدیتیشن: با این روش، یک قدم از تکنیک تمرینات تنفسی فرا تر روید و با یک مدیتیشن 5 دقیقه ای، به سرعت خود را آرام کنید.
2- استرس مزمن
استرس مزمن، نوعی از استرس است که در بازه های منظمی رخ می دهد. این نوع، ممکن است باعث شود احساس پوچی پیدا کنید و اگر تحت کنترل قرار نگیرد، میتواند باعث فرسودگی روانی نیز بشود. این مسئله به این دلیل است که هنگامی که موج اول استرس به بدن میرسد، به آن پاسخ داده میشود و تا موج بعدی بدن در همین حالت باقی مانده و فرصتی برای استراحت باقی نمی ماند. در نتیجه بدن دائما در شرایط استرس قرار میگیرد.
استرس مزمن میتواند به بیماری های جسمی ختم شود. مثلا میتواند بیماری های قلبی-عروقی، مشکلات گوارشی، اظطراب، افسردگی و انواعی دیگر از وضعیت های ناسالم را به دنبال آورد. بنابراین، مقابله موثر با استرس مزمن بسیار مهم است.
برای مقابله با این نوع از استرس، باید ترکیبی از چند تکنیک، شامل تعدادی روش سریع (مثل روش هایی که برای استرس حاد بیاد شد) و نیز تعدادی روش دراز مدت و کلی رفع استرس را در کنار هم به کار برد. همچنین روش های متفاوت با محوریت احساسات و نیز با محوریت راه حل، اهمیت زیادی دارند. راه های زیر، عادت های بلند مدت و موثری هستند که به شما کمک میکنند بتوانید استرس مزمن خود را آسان تر به کنترل درآورید:
ورزش منظم داشته باشید: ورزش منظم و کنترل استرس به دلایل متعددی با هم ارتباط مستقیمی دارند.
رژیم غذایی سالمی داشته باشید: تغذیه مناسب به شما کمک می کند که آسان تر بر استرس غلبه کنید؛ چرا که تمام سیستم های بدنتان بهتر عمل خواهند کرد.
ارتباطات حمایتی داشته باشید: داشتن حامی مناسب، همواره یک امر ضروری بوده است و در شرایط استرس زا نیز حیاتی می باشد.
به طور منظم مدیتیشن داشته باشید: در حالی که مدیتیشن های کوتاه و سریع میتوانند برای رفع استرس های حاد مفید باشند، مدیتیشن منظم نیز میتواند شما را به صورت کلی در برابر استرس مقاوم کند.
به موسیقی گوش دهید: موسیقی میتواند به عنوان یک کاهنده استرس در همه کار هایتان به شما کمک کند.
3- استرس احساسی
آزار ناشی از استرس و شوک احساسی میتواند بسیار شدید تر از برخی دیگر از انواع استرس باشد. برای نمونه، تنش در رابطه با یک شخص واکنش شدیدتری نسبت به استرس ناشی از حجم زیاد کار ایجاد میکند.
بنابراین توانایی کنترل استرس های احساسی به طور موثر، ضروری است. انواع استراتژی ها میتوانند در کاهش، رفع و ایجاد مقاومت در برابر استرس احساسی به شما کمک کنند و روش های مختلف، در شرایط مختلف کاربرد دارند. این ها روش هایی برای کنترل استرس احساسی هستند:
یادداشت های روزانه داشته باشید: چندین راه مختلف برای ثبت وقایع روزانه و یادداشت های روزمره وجود دارد که همه آنها مفید هستند.
با یک دوست صحبت کنید: در مورد راه های مختلف حمایت های اجتماعی که دوستان میتوانند ارائه دهند بیشتر بدانید و از این روش بهره بگیرید.
ذهن آگاهی را تمرین کنید: ذهن آگاهی به شما کمک میکند که در لحظه حضور داشته باشید.
به موسیقی گوش دهید
با یک مشاور و یا روانشناس صحبت کنید
4- فرسودگی روانی
فرسودگی روانی نتیجه استرس مزمن در بلند مدت است که احساس عدم کنترل بر زندگی را به فرد القا میکند. برخی شرایط خاص شغلی همچون خواسته های بیش حد، انتظارات غیر واضح، نبود دستاوردی مشخص و ریسک بالای عواقب منفی در صورت ارتکاب به اشتباه، ریسک فرسودگی روانی را بالا میبیرند.
هنگامی که فرد به سطح فرسودگی روانی میرسد، داشتن انگیزه برایش بسیار سخت شده و نمیتواند چیزی را که لازم است بدست آورد و در دراز مدت در خود فرو میرود. علاوه بر راه هایی که برای استرس مزمن و استرس احساسی بیان شد، استراتژی های زیر میتواند شما را از حالت فرسودگی روانی خارج کرده و یا از وقوع آن پیشگیری کند:
به خود استراحت بدهید: اگر از افرادی هستید که از تعطیلات خود استفاده نمیکنید، خب این دلیلی است برای اینکه رویکرد خود را تغییر دهید.
به زندگی خود خنده بیاورید: خندیدن میتواند حالت سلامتی کلی را بهبود داده و شادی را به زندگی تان بیاورد.
علایق خود را کنار نگذارید: به زندگی اجاز ندهید که علایقتان را از یادتان ببرد و همواره فرصتی را برای دنبال کردن سرگرمی ها و علایق خود ایجاد کنید.
از شغل کنونی خود لذت بیشتری ببرید: اگر شغل خود را دوست ندارید، به معنای رسیدن آخر خط نیست؛ یاد بگیرید که چگونه از شغل خود لذت ببرید و دید خود را در جهت مثبت تغییر دهید.
از آخر هفته های خود به خوبی استفاده کنید: یاد بگیرید که چطور از آخر هفته ها و روز های تعطیل نیز برای انجام بخشی از کار های طول هفته و کم تر کردن فشار کاری و استرس استفاده کنید.